Liberya
Liberya, Afrika’nın batı kıyısında yer alan küçük bir cumhuriyettir. Kuzeybatıda Sierra Leone, kuzeyde Gine, doğuda Fildişi Kıyısı, batı ve güneyde de Atlas Okyanusu’yla çevrilidir. İç kesimlerinin büyük bölümü hiç kimsenin yaşamadığı sık tropik ormanlarla kaplıdır. Killi kıyı şeridi, tarıma en elverişli bölgedir. Ülkeyi St. Paul, Cestos ve Cavalla gibi çok sayıda ırmak akaçlar, ama ulaşıma yalnızca Cavalla Irmağı açıktır. Liberya’nın yazları bol yağmur alan sıcak ve nemli bir iklimi
vardır. Cüce suaygırları ve karıncayiyenler ülkenin başlıca hayvanları arasındadır.
Liberya halkının büyük çoğunluğunu köylerde yaşayan çiftçiler oluşturur. Bunlar, pirinç ve tatlıpatates gibi ürünler yetiştirir; keçi, koyun, domuz ve sığır besler. Plantasyonlarda (büyük çiftlikler) kauçuk, kahve ve muz yetiştirilir. Ülkenin Yerli Afrika halkları çeşitli kabilelere bölünmüş olarak daha çok kırsal alanlarda yaşar. Kıyı boyunca sıralanmış kentlerde yaşayanlar ise ABD’den göç eden ve Liberya’yı kuran Siyah kölelerin soyundandır.
1950’lerden başlayarak demir cevheri madenciliğinin ülke için önemi gittikçe artmıştır. Günümüzde Liberya’nın en değerli ürünü olan nitelikli demir cevherini, kauçuk izler. Ülkede bir miktar elmas ve altın da çıkarılır.
Başkent Monrovia’nın modern bir limanı vardır ve bir demiryolu kenti, Bomi Tepeleri’ndeki demir yataklarına bağlar. Kentin güneyinde, yoksulların teneke çatılı, çamur kulübeleri ile devlet görevlilerinin ve iş adamlarının bakımlı evleri bir karşıtlık sergiler. Öbür kentlerin büyük çoğunluğu kıyıda kurulmuştur. Greenville ve Buchanan kentlerinin modern derin su limanları vardır. Sierra Leone’ye bağlanan bir demiryolu ile Buchanan ve Nimba Dağları arasındaki başka bir demiryolu, ulaşımı sağlar. Monrovia yakınlarındaki Robertsfield kentinde uluslararası bir havaalanı vardır. Monrovia’da birkaç küçük fabrikası olan Liberya, sanayi ürünlerinin büyük bölümünü ABD’den satın alır.
Liberya adı, Latince “özgür” anlamında liber sözcüğünden gelir. Ülke, ABD’de özgür bırakılan Siyah kölelerin yerleşimi için bir ABD kolonisi olarak kuruldu. 1821’de bugün Monrovia kentinin bulunduğu Mesurado Burnu, Yerli kabilelerden satın alınarak, ABD’den gelecek Siyahlar’a ayrıldı. Bölgeye ilk kafile 1822’de ulaştı. Bunlar 1980’e kadar ülke yönetiminde egemen olan Liberyalılar’ın atalarıdır. 1847’de bağımsızlığını ilan eden Liberya, ABD tarafından resmen 1862’de tanındı.
Zengin maden yataklarına ve değerli ürünlerine karşın Liberya, azgelişmiş bir ülkedir. Yapılan yollar, okullar, hastaneler ve elektrik santralları ile insanların yaşam koşullarının iyileştirilmesine çalışılmaktadır. Gemi sahiplerine özendirici olanaklar sağlandığı için denize Liberya bayrağı altında açılan çok sayıda yabancı gemi vardır. Bu nedenle dünyada denizcilik açısından önde gelen ülkelerden biridir. ABD ile yakın ilişkilerini sürdürdü.
Liberya'ya İlişkin Bilgiler
Yüzölçümü: 99.067 kmB.
Nüfus: 2.436.000 (1988).
Yönetim: Bağımsız cumhuriyet.
Başkent: Monrovia.
Doğal Yapı: Alçak bir kıyı şeridi, sulak ve sık ormanlarla kaplı yaylalar ve engebeli tepeler vardır.
Başlıca Ürünler: Demir cevheri, kauçuk, elmas, palmiye çekirdeği, kahve.
Önemli Kentler: Monrovia, Robertsport, Marshall, Greenville, Harper, Buchanan.
Eğitim: 6-16 yaşları arasında zorunludur. Buna karşın Liberyalı çocukların ancak yarısından azı okula gitmektedir.
