Sözcük Türleri
İnsanı öbür canlılardan ayıran temel farklardan biri de konuşmasıdır. Bu bakımdan dil, insanlar arasında bir iletişim aracıdır. Dilin bir özelliği de hemen bütün maddi ve manevi kültür değerlerinin sözcük düzleminde taşıyıcısı olmasıdır.
Gerek yazılı dil, gerek sözlü dil “sözcük” adını verdiğimiz birimlerden oluşur. Ama sözcük, dil demek de değildir. Sözcükler kümelenerek ya da öbeklenerek çeşitli anlatım birimlerini oluşturur. Sözcükler ve söz öbekleri de belli kurallara göre sıralanarak cümle kurulur.
Geleneksel dilbilgisi kitaplarında sözcükler anlam ve görevleri açısından çeşitli biçimlerde sınıflandırılmaktadır. Türkçe’nin sözcükleri de dilbilgisi açısından anlam ve görevlerine göre 8 türe ayrılmıştır: İsim (ad), sıfat, zarf (belirteç), zamir (adıl), edat (ilgeç), bağlaç, ünlem, fiil (eylem). Ama bu ayrım kesin değildir, çünkü sözcükler anlatım örgüsü içinde çeşitli türlere dönüşebilmektedir. Sözgelimi bir sıfat, bir cümle içinde sıfat olarak kullanıldığı gibi isim, fiil, ünlem, zarf olarak da kullanılabilir: “Dün akşam güzel (sıfat) bir yemek yedik.” “Türkiye güzeline (isim) film teklifleri yağıyor.” “Güzel (ünlem)! Şimdi fırsat bizim elimize geçti.” “Yemek güzel miydi (ek-fiil, yüklem)?” “Milli takım son maçında güzel (zarf) oynadı”. Ayrıca Türkçe’de birtakım yapım ekleriyle, bazen de çekim ekleriyle sözcüklerin türleri de değişebilmektedir. Sözgelimi: Aç (sıfat); aç-lık (isim)!anmak (fiil); an-ı (isim) / açık (sıfat); açık-tan (zarf) / seçmek (fiil); seç-enek (isim) / ah (ünlem); ahlamak (fiil) / boş (sıfat); boş-a-mak (fiil) / ben (zamir); benlik (isim).
Uzmanlar sözcükleri sınıflandırırken, çeşitli öneriler getirmişlerdir; ama bunların tümü tartışmalıdır. Bununla birlikte bazı ortak noktalar da bulunmaktadır. Bütün canlı ve cansız varlıkları belirten sözcüklere “isim”; nitelikleri tanımlayanlara “sıfat”; durum, oluş gibi eylemlere karşılık olanlara “fiil”; yargının durumunu, biçimini, yerini, zamanını gösterenlere “zarf” denmektedir. Bağlaçlar, zamirler, edatlar ise sözcük türleri ve cümleler arasında mantıksal ilişkileri sağlamaktadır. Ayrıca bu tür sözcüklerin başlı başına birer anlamları da yoktur. Bu açıklayıcı bilgilere göre sözcük türleri ikiye ayrılır: a) İçeriksel sözcükler (isim, sıfat, zarf, fiil), b) işlevsel ya da yapısal sözcükler (zamir, edat, bağlaç, ünlem).