Taoculuk
Çin’de çok eski zamanlardan beri varlığını sürdüren üç büyük din vardır: Taoculuk, Konfüçyüsçülük ve Budacılık. Konfüçyüsçülük gibi Çin kökenli olan Taoculuk’u İÖ 6. yüzyılda yaşayan bilgin Laozi’nin kurduğu kabul edilir. Taoculuk’un temel kitabı olan Yüce Aklın Erdemi’nin (Daode Jing) de önceleri onun tarafından yazıldığı sanılmış, ne var ki 19. yüzyılda bu kanı sarsılmıştır. Bu kısa ama özlü yapıt, yalın ve doğaya uygun bir yaşam biçimine dönmeyi, doğaya aykırı eylemlerden kaçınmayı, geçmişin etkilerini yadsımayı ve devlet yönetiminde hiçbir şeye karşı koymadan kendiliğindenci bir yol izlemeyi savunur.
Tao kabaca, yol anlamına gelir. Çok değişik biçimlerde yorumlanabilen Tao bir anlamda, her koşulda doğru düşünebilmenin ve doğru davranmanın yolunu bulmaktır. Ne var ki, Laozi Tao’nun tam olarak ne anlama geldiğini açıklamanın olanaksız olduğunu ileri sürmekte ve “Tao’yu açıklayabileceklerini söyleyenler onu bilmez, bilenlerse söylemez” demekteydi. Tao’yu bulmak için kendini eğitmeye başlayan insan sıkı bir disiplin içinde yalın bir yaşam sürmeli ve uzun süreler boyunca sessizce ve derin düşünmeyi öğrenmelidir. Aynı zamanda solunum denetimi gibi pek çok doğulu mistiğin de yaptığı belirli fiziksel alıştırmaları sürdürmesi gerekir. Tao’yu bulan bir insan eksiksiz, mükemmel iyiliğe ulaşmış olur ve yaşamın getireceği tersliklere, talihsizliklere aldırmaz. Laozi insanların birbirlerine karşı saygılı ve nazik olmaları gerektiğine inanırdı.
Taocu felsefenin bir dine dönüşmesi İÖ 2. yüzyılda başladı. Başlangıçta, örgütlenmiş Taocu tapınaklar yoktu. Ama İS 2. Yüzyılda Çin’de yaygınlaşan Budacılık, Taoculuk’u da etkiledi. Taocular da Budacılık’taki gibi bir başrahibin, rahiplerin, rahibelerin ve kutsal yazıların bulunduğu tapınaklar kurdular. Böylece tanrıları, tanrıçaları, ve efsaneleriyle mistik bir Taoculuk gelişti.
Taoculuk bir din ve felsefe olarak Çin kültürünün bütün gelişme evrelerinde etkili olmuştur. Uzun Çin tarihinde Taoculuk’un izleyicileri arasında yer almış pek çok bilgin, sanatçı ve din adamı bulunur.
