Papatya
Ortadaki sarı bölümü ince beyaz yapraklarla çevrelenmiş zarif çiçekleriyle papatyalar kırların en sevilen bitkileridir. Aynı cinsten olmasalar da, çiçeklerinin benzerliğinden ötürü “papatya” olarak adlandırılan pek çok bitki türü vardır. Hepsi de bileşikgiller (Compositae) familyasında yer alan bu türlerin bazıları süs bitkisi olarak yetiştirilir, bazısından da ilaç olarak yararlanılır.
Yer aldığı familyanın öbür üyeleri gibi papatyaların da çiçeklerinin her biri tek bir çiçek değil, çok sayıda minik çiçeği kapsayan bir çiçek başıdır (kömeç). Bu çiçek başları, tam ortada kümelenmiş sarı, minik tüpsü çiçekler ile bu göbeğin çevresine dizilmiş beyaz dilsi çiçeklerden oluşur. Sarı dilsi çiçekler taşıyan türleri de vardır.
Papatya dendiğinde hemen herkesin akima ilk gelen çayırpapatyasıdır (Bellis perennis). Bahar geldiğinde kırları bembeyaz bir çiçek tarlasına döndüren bu papatya türünün toprağın üzerinde yatık öbekler oluşturan yaprakları vardır. Bu yaprak kümelerinin arasından uzanan yapraksız, düz çiçek saplarının ucunda sarı ortalı beyaz çiçekler açar. Melezleme çalışmaları sonucunda, bahçelerde süs amacıyla yaygın olarak yetiştirilen çayır papatyasının kırmızı ve pembe çiçekli çeşitleri de
geliştirilmiştir.
Aynı bu tür gibi çok geniş bir dağılım gösteren bir grup papatya da Matricaria cinsinde yer alır. Bunların içinde en önemlisi, Avrasya’nın hemen her yerinde olduğu gibi ülkemizde de bolca yetişen adi papatyadır (Matricaria chamomilla). Çiçeklerinin açıldığı dönem nedeniyle “mayıspapatyası” , tedavi amacıyla kullanıldığı için de “tıbbipapatya” gibi adlarla da anılan bu papatya türü 50 santimetreye kadar boylanabilen biryıllık bir bitkidir. Dallanmış gövdesi parçalı yapraklarla donanmıştır. Dal uçlarında açan, sarı göbeği kubbe gibi çıkıntılı beyaz çiçekleri vardır. Çiçeklerinden hazırlanan çay iştah açıcı, yatıştırıcı, idrar, gaz ve safra söktürücü olarak içilir. Dışarıdan yara iyi edici olarak etki eder, ayrıca saç rengini açmak için kullanılır. Bu yüzden de Avrupa’da bazı ülkelerde özel olarak tarımı yapılır.
Gene başta Almanya Federal Cumhuriyeti olmak üzere çeşitli ülkelerde tarımı yapılan alman papatyası (Anthemis nobilis) da şifalı bitkiler arasında yer alır. Öbürlerinden farklı olarak yalnızca dilsi çiçeklerden oluşan katmerli çiçek başlarından hazırlanan çaylar aynı adipapatya gibi kullanılır. Ayrıca özütleri saç şampuanlarının bileşimine girer; içine katılıp bekletildiği zeytinyağı da romatizma ilacı olarak deriye sürülür. Bu türe yakın akraba olan öbür bazı Anthemis türleri ise süs bitkisi olarak yetiştirilir. Türkiye’de alman papatyası yabani olarak yetişmez, ama buna yakın bazı türlere bolca rastlanır.
Park ve bahçelerde çok yetiştirilen bir kasımpatı türüne de, aynı iri bir papatyayı andıran çiçeklerinden ötürü halk arasında yanlışlıkla papatya denir.
