Üzerlik
Üzerlik, Akdeniz ikliminin egemen olduğu yörelerde kendiliğinden yetişen yabani bir bitkidir. Halk arasında, üzerliğin (Peganum harmala) nazara karşı koruyucu etkisi olduğuna inanılır. Bu yüzden, bitkinin nohutu andıran meyveleri ipe dizilip renkli kumaş parçalarıyla bezenerek ilginç biçimli nazarlıklar yapılır. Bu özellik tohumlar için de geçerli sayıldığından, nazara uğradığına inanılan kişiler ateşte yakılan üzerlik tohumlarının dumanına tutulur. Üzerlik tohumları ayrıca, bileşimindeki kırmızı renkli boyarmaddeden ötürü kumaş boyamakta, alkaloitlerden ötürü de solucan düşürücü olarak kullanılmaktadır.
Ülkemizde en çok Orta Anadolu’da yetişen üzerlik çalı görünümünde, çokyıllık bir bitkidir. En fazla 70 santimetreye kadar boylanabilir. Tüysüz yaprakları, beyaz çiçekleri ve bolca tohum içeren nohut büyüklüğünde meyveleri vardır. Tohumları yüzde 4-7 oranında alkaloit içerir; bu alkaloitlerden en önemlileri harmin, harmalin ve harmoldür.
